از بیماری پوستی بوون چه می دانید؟!

اگر از پوست خود به خوبی مراقبت نکنیم ، ممکن است به بیماری های مختلفی دچار شویم. این گونه بیماری ظاهر هر آدمی را تغییر می دهد به نحوی که دچار مشکلاتی در برخوردهای اجتماعی خواهیم شد. بیماری بوون یکی از این بیماری هاست که قطعا شکل ظاهری آن شما را اذیت خواهد کرد . پس چه بهتر که از پوست خود به نحوه های متفاوتی مراقبت کنیم. در این پست می خواهیم در خصوص بیماری پوستی بوون صحبت کنیم.

بیماری بوون چیست و علائم بیماری بوون چیست؟ عامل بیماری بوون چیست؟ بیماری بوون تا چه حد رایج است؟ چه کسانی به بیماری بوون مبتلا میشوند؟ چگونه می توان بیماری بوون را شناسایی کرد؟ آیا می توان از بیماری بوون پیشگیری کرد؟ اینها مطالبی می باشد که به صورت مفصل در این مطلب از پزشک تو مطالعه خواهید کرد

بیماری بوون سبب یک یا چند تکه کوچک پوست قرمز پوسته پوسته میشود. زمانی اتفاق می افتد که سلولهای غیرطبیعی در لایه خارچی پوست (لایه اپیدرم) در قسمتهای مبتلا شکل می گیرند. سرطان پوست نیست اما گاهی می تواند به سرطان پوست تبدیل شود. به همین دلیل، درمان معمولا پیشنهاد میشود. بعد از درمان پیگیری لازم است تا از عدم بازگشت بیماری بوون اطمینان حاصل شود.

شناخت پوست

پوست دو لایه دارد- لایه خارجی (اپیدرم) و لایه میانی (درم). زیر درم لایه ای از چربی و سپس ساختارهای عمیق تر مثل ماهیچه ها و زردپی ها قرار دارد.

اپیدرم از سه لایه اصلی سلولی تشکیل یافته است:

سلولهای پایه ای. لایه تحتانی سلولها در اپیدرم هستند.

کراتینوسیتها. این سلولها لایه بالای سلولهای پایه هستند. آنها ماده ای به نام کراتین می سازند که یک ماده سخت موم مانند است. کراتینوسیتها مرتبا تقسیم میشوند و در هر زمان تعداد نشخصی از آنها می میرند. لایه پولک مانند (شاخی) اپیدرم از کراتینوسیتهای مرده ای تشکیل شده است که حاوی کراتین هستند.

ملانوسیتها. این سلولها تقریبا در ته لایه اپیدرم قرار دارند. آنها وقتی در معرض نور قرار می گیرند رنگدانه هایی می سازند که ملون نامیده میشوند. ملون به سلولهای پوست مجاور می رود تا پوست را در برابر اشعه خورشید محافظت نماید. ملانین در افراد بور سبب قهوه ای شدن پوست میشود. افراد سبزه ملانوسیتهای فعال بیشتری دارند.

بیماری بوون چیست؟
بیماری بوون به نام یک متخصص پوست که اولین بار این بیماری را در سال ۱۹۱۲ توضیح داد نام گذاری شده است. این بیماری زمانی اتفاق می افتد که سلولهای غیرطبیعی در لایه خارجی پوست (اپیدرم) رشد می کنند. این سلولهای غیرطبیعی فقط در اپیدرم وجود دارند و به جای دیگری منتشر نمیشوند.

این بیماری سرطان پوست نیست اما گاها می تواند به سرطان پوست تبدیل شود. برخی پزشکان آن را پیش سرطان می دانند چون قابلیت تبدیل به سرطان را دارد. همچنین می توان آن را نوعی “کارسینوما در جای خود” دانست. کارسیمونا به معنای سرطان است. به عبارتی، سلولهای غیرطبیعی بیشتر از اپیدرم پیشروی نمی کنند و بنابراین علائمی از حمله سرطان وجود ندارد.

برآورد شده است که از هر ۱۰۰ تکه از بیماری بوون حدودا سه مورد می توانند به سرطان پوست که سرطان سلول سنگفرشی نامیده میشود تبدیل شوند.

علائم بیماری بوون چیست؟

بیماری بوون یک تکه از پوست است که ظاهری قرمز رنگ و خطوط نامنظم دارد. اغلب به صورت پوسته پوسته به نظر می آید. گاهی تکه های بیماری بوون ممکن است ترک خورده و زخم شده و درنتیجه خونریزی داشته باشد. تکه ها به آرامی بزرگ میشوند. تکه های بیماری بوون می توانند فقط چند میلی متر قطر داشته باشند اما در برخی موارد می تواند به چنیدن سانتی متر هم برسد. گاها، بیماری بوون در مراحل اولیه اش می تواند با دیگر مشکلات پوستی مثل کچلی قارچی، پسوریازیس یا اگزمای دیسکوئید اشتباه گرفته شود. تصویر فوق نمونه ای از یک تکه بیماری بوون در پا را نشان می دهد.

بیماری بوون بیشتر در قسمتهایی ایجاد میشود که در معرض نور قرار دارند. در حدود یک سوم موارد، بر روی پاها زیر زانوها شکل می گیرد. همچنین ممکن است روی گردن یا صورت یا اطراف و یا روی ناخن ها ظاهر شود. ممکن است در کف دستان یا پاها، در اطراف مقعد یا اندامهای تناسلی یافت شود.

به بیماری بوون که در اطراف اندامهای تناسلی ایجاد میشود نامهای مختلفی داده میشود مثلا به بیماری بوون که در آلت مردان ایجاد میشود “اریتروپنی” ‘erythroplasia  یا “کویورات” Queyrat’ گفته میشود.

در اغلب افراد تعداد تکه های بیماری بوون فقط یکی است اما از هر ۱۰ نفر یک یا دو نفر می توانند بیش از یک تکه در آن  واحد داشته باشند.

اگر تکه های بیماری بوون شروع به زخم شدن و خونریزی کردند یا اگر برجستگی کوچکی شکل گرفت، می تواند علامتی باشد از اینکه شروع به سرطانی شدن کرده است. اگر این اتفاق افتاد هر چه سریعتر به پزشک خود مراجعه نمائید. بیماری بوون در مقعد و اندامهای جنسی بیشتر احتمال تبدیل شدن به سرطان پوست را نسبت به دیگر قسمتهای بدن دارند.

عامل بیماری بوون چیست؟

یک تکه از بیماری بوون ممکن است بدون دلیل مشخصی به وجود آمده و هر فردی می تواند به آن مبتلا شود. با این وجود، به نظر می رسد چیزهای مختلفی ریسک ابتلا به بیماری بوون را افزایش می دهند که عبارتند از:

قرار گرفتن در معرض نور شدید خورشید.

درمان قبلی با رادیوتراپی- برای مثال برای سرطان.

مهار سیستم ایمنی. اگر سیستم ایمنی شما به هر دلیلی خوب کار نمی کند، این می تواند احتمال ابتلای شما را به بیماری بوون را افزایش دهد. برای مثال، اگر ایدز دارید، اگر تحت درمان سرطان هستید یا اگر پیوند عضو مثل پیوند کلیه داشته و از داروهای مهارکننده سیستم ایمنی برای پیشگیری از پس زدن اندام پیوندی استفاده می کنید.

عفونت با ویروس پاپیلوم انسانی (HPV). این میکروب (ویروسی) است که می تواند پوست شما و غشاء های مرطوب (مخاط) را که دور قسمتهای مختلف بدن وجود دارد از جمله دهان، گلو و اندامهای جنسی را تحت تاثیر قرار دهد. HPV بیش از صد نوع دارد. برخی از انواع HPV می تواند زگیلهای پوستی و وروکاها را ایجاد نماید و برخی دیگر می توانند زگیلهای تناسلی ایجاد کنند اما بسیاری از انواع دیگر نیز اصلا مشکلی ایجاد نمی کنند. برخی از انواع HPV افزایش ابتلا به سرطانهای خاصی از جمله سرطان سرویکس را افزایش می دهند. تصور میشود که HPV همچنین می تواند در ایجاد بیماری بوون تناسلی و بیماری بوونی که دیگر قسمتهای پوست را تحت تاثیر قرار می دهد موثر باشد. HPV از نوع ۱۶، از بقیه بیشتر در این رابطه نقش دارد. با این وجود، هر کسی که بیماری بوون دارد الزاما عفونت HPVندارد.

جراحت قبلی پوست. اگر قبلا جراحتی در پوست شما ایجاد شده باشد که سبب آسیب یا زخم پوستی دائمی (مزمن) شده باشد می تواند ریسک ابتلا به بیماری بوون را در آن قسمت افزایش دهد.

بیماریهای التهابی پوست. به ندرت، در افراد مبتلا به بیماریهای التهابی پوست مثل اگزما ممکن است بیماری بوون ایجاد شود.

بیماری بوون تا چه حد رایج است؟

در کشورهای پیشرفته نظیر انگلستان از هر ۱۰۰۰۰۰ نفر یک نفر هر ساله به بیماری بوون مبتلا میشود.

چه کسانی به بیماری بوون مبتلا میشوند؟

به نظر می رسد بیماری بوون در زنان بیشتر از مردان است. حدود یک سوم موارد در زنان است. بیشتر افراد را در دهه ۶۰ تحت تاثیر قرار می دهد. در افراد سفید پوست و در قسمتهایی که بیشتر در معرض نور آفتاب قرار دارد رایج تر است.

اگر قبلا یکی از بیماری های گروه سرطان پوست را که سرطان های پوست غیرملانومی نامیده میشوند داشته اید احتمال بروز بیماری بوون در شما بیشتر است. این ها سرطانهایی هستند که ملانوم بد خیم نیستند که شامل کارسینومای سلول پایه و  سرطان سلول سنگفرشی میشود. (برای جزئیات بیشتر به مقاله مجزایی با عنوان “سرطان پوست- غیر ملانومی” مراجعه نمائید.)

اگر قبلا بیماری بوون داشته اید احتمال ایجاد سرطان غیرملانومی پوست در شما بیشتر است. دلیلش احتمالا این است که قرار گرفتن در معرض نور یک فاکتور خطر هم در بیماری بوون و هم در سرطانهای پوستی غیرملانومی است.

چگونه می توان بیماری بوون را شناسایی کرد؟

معمولا بر اساس ظاهر پوست به بیماری بوون مشکوک میشوند. با این وجود، برای تشخیص، ممکن است نمونه کوچکی از پوست برداشته شود و سپس در آزمایشگاه بررسی شود. بیماری بوون ظاهر مخصوصی دارد که در زمان بررسی زیر میکروسکوپ کاملا مشخص میشود.

درمان بیماری بوون چیست؟

اگر بیماری بوون داشته باشید احتمالا به یک متخصص پوست ارجاع داده خواهید شد. آنها می توانند در مورد گزینه های درمانی با شما صحبت کنند. برای همه کسانی که بیماری بوون دارند یک درمان مشخص و خاص وجود ندارد. درمان می تواند به چیزهای مختلفی از جمله محل وجود تکه های بیماری بوون، اندازه و ضخامت آن و تعداد تکه های بیماری بوون در فرد بستگی دارد.

گزینه های درمانی عبارتند از:

مشاهده (تحت نظر قرار دادن و انتظار)

می تواند یک گزینه در برخی افراد باشد مثلا، اگر بیماری بوون در شما یک تکه کم عمق، با رشد آرام، و در منطقه ای از بدن شما باشد که بهبود پوست به سختی انجام میشود (مثل ساق پا). پوست ساق پا بسیار نازک و حساس است و بدین معنا است که برای بهبود به زمان بیشتری نیاز دارد.

کرمهایی که بر روی پوست استفاده میشود

در درمان بیماری بوون ممکن است از کرمهای خاصی استفاده شود که به کشتن و خلاص شدن از شر سلولهای غیرطبیعی در برخی موارد کمک می کنند. این کرمها حاوی ۵-فلورواوراسیل (۵FU) هستند. کرم ۵-FU یک یا دو بار در هفته برای حدود سه تا چهار هفته و گاهی بیشتر به کار می رود. استفاده از کرم راحت بوده و خودتان می توانید این کار را انجام دهید. مشکل این است که می تواند برای پوست خارش آور باشد. ممکن است سبب قرمز شدن پوست شده و در زمان استفاده از این درمان به نظر آید که ظاهرا بدتر شده است.

اگر تکه های بیماری بوون بازگشت، بعدها ممکن است نیاز به تکرار درمان باشد. درمان ۵-FU در تکه های بزرکتر بیماری بوون یا در قسمتهایی که بهبود پوست به سختی انجام میشود مثل پوست ساق پا (که در بالا توضیح داده شد) می تواند موثر باشد.

قبل از درمان با کرم ۵-FU ممکن است درمانهای دیگری نیز داده شود. دلیلش این است که کرم بتواند راحتر جذب پوستتان شود. این درمانها شامل پروسه ای است که یونتوفروز (iontophoresis) نامیده میشود که در طی آن جریان الکتریکی کرم را به سمت بافهای بدن می راند. گاهی نیز از درمان لیزر در درمان بوون استفاده میشود.

گاهی کرم ایمیکیمود ((Imiquimod در درمان بوون استفاده میشود.

کریتوتراپی (سرما درمانی)

سرما درمانی گاهی می تواند یک گزینه درمانی باشد. نوعی درمان انجماد است و در آن معمولا از نیتروژن مایع استفاده میشود. گاهی درمان می تواند ناراحت کنند باشد و زخم شدن پوست می تواند از عوارض احتمالی آن باشد.

درمان کورتاژ

کورتاژ به این معنا است که تکه های بیماری بوون از روی پوست خراشیده میشود. از یک بی حسی موضعی برای انجام کورتاژ استفاده میشود. می گذارند تا پوست خود به صورت طبیعی بهبود یابد و بعد از درمان اغلب زخمی شکل می گیرد و سپس می افتد. درد در طول درمان کورتاژ کمتر از سرما درمانی است.

جراحی

در برخی موارد، ممکن است برای برداشتن تکه های بیماری بوون جراحی پیشنهاد شود. برای مثال، برای برداشتن تکه های بیماری بوون در اطراف مقعد از جراحی استفاده میشود. تکه بیماری بوون از روی پوست بریده میشود و بعد از آن برای بسته شدن پوست از بخیه استفاده میشود. ممکن است بهبود پوست گاهی با مشکل انجام شود مخصوصا اگر از جراحی برای برداشتن تکه های بیماری بوون در پا زیر زانو استفاده شود.

فوتودینامیک تراپی

از این درمان گاها با موفقیت برای درمان بیماری بوون استفاده شده است. درمان فوتودینامیک با به کار بردن یک ماده شیمیایی مخصوص بر روی تکه مبتلا به بیماری بوون انجام میشود. این ماده شیمیایی حساس به نور است یعنی به نور واکنش نشان می دهد. سپس برای فعال کردن ماده شیمیایی حساس به نور یک منبع نور مخصوص به محل مبتلا در پوست تابانده میشود. گاهی ممکن است پوست محل درمان دچار سوختگی  و سوزش شده و پوست دچار خارش شود. به ندرت ممکن است پوست رنگ خود را از دست دهد و یا گاها در محل درمان تیره تر شود.

رادیوتراپی

رادیوتراپی درمانی با اشعه ایکس است. این یک گزینه درمانی دیگر برای بیماری بوون است اما نسبت به دیگر گزینه های درمانی کمتر استفاده میشود. دوباره رادیوتراپی برای درمان بیماری بوون زیر زانو مناسب نیست چون پوست به سختی بعد از درمان بهبود می یابد.

درمان با لیزر

گاهی از لیزر برای درمان تکه های بیماری بوون استفاده یشمود.

دورنمای آن چگونه است؟

در اغلب درمانهای بیماری بوون، از هر ۱۰ مورد یک مورد احتمال بازگشت بیماری وجود دارد. بنابراین، برای کنترل بازگشت علائم نیاز به پیگیری مرتب هست. اگر این اتفاق افتاد ادامه درمان لازم میشود.

دورنما برای افراد مبتلا به بیماری بوون اغلب خوب است. در اکثریت مواردی که بیماری بوون شناسایی و درمان میشود سرطان پوست ایجاد نخواهد شد.

آیا می توان از بیماری بوون پیشگیری کرد؟

از آنجایی که قرار گرفتن زیاد در معرض نور آفتاب یکی از عوامل ایجاد کننده بیماری بوون است، باید در ماههای تابستان (یا در همه سال در کشورهای گرمی که نزدیک خط استوا قرار دارند) قرار گرفتن در نور محدود شود. این کار را می توان به شیوه های زیر انجام داد:

ساعات بین ۱۱ صبح و ۳ بعدازظهر تا جای ممکن بیرون نروید یا در سایه باشید.

وقتی بیرون در زیر آفتاب میروید لباسهای پوشیده و کلاههای لبه دار استفاده کنید.

از کرم حداقل SPF15 (SPF30 برای کودکان یا کسانی که پوست روشن دارند) که در برابر اشعه UVA نیز محافظت بالایی دارند استفاده کنید.

برای جزئیات بیشتر به مقاله ای با عنوان “پیشگیری از سرطان پوست” مراجعه نمائید.

اگر بیماری بوون داشته اید، پوست خود را برای تشخیص هر گونه تغییرات مرتبا چک کنید.

منبع : pezeshketo.com