فواید شیر مادر برای نوزاد و مادر + مواد موجود در شیر مادر

فواید شیر مادر برای نوزاد و مادر + مواد موجود در شیر مادر

شیر مادر و فواید آن در مورد شیر مادر می خواهیم مطالب مهمی را برای شما قرار دهیم ، ضریب هوشی کودکانی که از شیر مادر مصرف می کنند به مراتب بالاتر از نوزادانی است که از شیر خشک مصرف می کنند ، شیر دهی بیشتر به چه عواملی بستگی دارد؟ در صورتی که می خواهید بیشتر بدانید به شما توصیه می کنیم تا انتهای نوشته با پرشین طب همراه باشید.

فواید شیر مادر برای نوزاد و مادر

در مورد شیر مادر

شیر مادر دارای فواید بی نظیری است و در سال باعث جلوگیری از مرگ یک میلیون کودک می شود. نوزدانی که شیر مادر خود را می خورند دارای ۱۲ درجه ضریب هوشی بالاتر نسبت به نوزادانی هستند که از شیر خشک تغذیه می کنند. همچنین شیر مادر باعث کاهش بیماری های عفونی، متابولیک و قلبی عروقی می شود. تغذیه در ۲ سال اول زندگی؛ امر اساسی برای سالم بودن طی زندگی است. تغذیه با شیر مادر تنهاترین، بهترین و سالم‌ترین تغذیه در این گروه سنی است. یکی از بزرگترین دغدغه مادران بعد از زایمان، شیردهی کودکان خود است. چون این سوال برایشان پیش می آید که آیا کودکانشان شیر کافی می خورد یا خیر؟

مزایای شیر مادر

امروز کارشناسان متفق‌القول به این باور رسیده‌اند که شیر مادر غذای مخصوص نوزادان، دارای مقادیر زیادی پروتئین، چربی و کربوهیدرات‌هاست؛ به صورتی‌که محتوای آن با دیگر شیرهای دیگر بسیار متفاوت بوده و تنها ویژه فرزند انسان است. این شیر به دلیل تازه بودن از نظر احتمال آلودگی میکروبی مطمئن است و  بهترین ماده غدایی برای تمامی شیرخواران حتی نوزادان نارس شیر مادرشان محسوب می‌شود، البته با توجه به وضعيت ويژه نوزاد ترکيب شير مادر نيز تغيير می‌کند. شير مادران کودکان نارس با ترکيب شير مادر کودکان ديگر متفاوت است شیر مادر حاوی مواد ضد میکروبی طبیعی و سلول‌های ایمنی است و به صراحت می‌توان این مشخصه را از اعجاز شیر مادر دانست  که خداوند دروجود زنان به ودیعه گذاشته است  تا به فراخورنیاز فرزند خویش به او بخوراند.

به طور کلی مهم‌ترین مزیتی که شیر مادر دارد  آن است که مادران شیرده کمتر دچار سرطان پستان و تخمدان و دهانه رحم می‌شوند. محققان در مطالعات جدید خود به این نتایجه رسیده‌اند که میزان زیادی پروتئین ضد سرطان (TRAIL ) در شیر مادر وجود دارد كه می‌تواند منبع خاصیت ضد سرطانی شیر انسان باشد؛ درحالی‌كه در شیر خشك اصلا TRAIL وجود ندارد و حتی به دلیل  افزودنی‌های شیمیایی برای نوزادان بستر خطرناکی هم هستند.در تحقیقی دیگر هم دانشمندان مشخص کرده‌اند مادرانی که نوزادشان را با شیر خود تغذیه می‌کنند باعث می‌شوند که فرزندشان ۱۹ درصد کمتر در معرض ابتلا به سرطان خون در دوره کودکی یا حتی پس از آن قرار گیرد. این تحقیقات نشان داده کودکانی از شیر مادرشان تغذیه نکرده‌اند بیشتر امکان دارد که در سنین ۳ تا ۵ سالگی دچار سرطان خون شوند. سید جواد علوی کارشناس طب سنتی هم  دراین بار می‌گوید:« نوزادانی که به‌مدت یک سال از شیر مادر تغذیه می‌کنند، نسبت به کودکانی که از شیرخشک تغذیه می‌کنند، کمتر مبتلا به عفونت حاد می‌‌شوند؛ بر اساس توصیه سازمان جهانی بهداشت، تغذیه با شیر مادر به‌طور انحصاری تا ۶ ماه و ادامه آن کنار تغذیه تکمیلی تا دو سال باید انجام شود.»

وضعیت شیردهی در ایران

با وجود اهمیت زیادی که شیر مادر دارد و حتی از دستورات  اکید خدا در قرآن نیز هست که زنان برای  تغذیه نوزادان خود از شیر خودشان استفاده کنند متاسفانه ضعیت شیردهی زنان در ایران  چندان که باید و شاید  رضایت بخش نیست. عواملی مانند کار، تحصیلات، بهم نخوردن تناسب اندام مادر، اعتقادات سنتی و قدیمی مانند  این‌که به خاطر زردی به نوزارد شیرخشک می‌خورانند و…  از مواردی هستند که باعث می‌شوند  از شیر مادر استفاده نشود.

براساس گفته‌های معاون بهداشتی وزیر بهداشت و مقایسه آن با آمارهای ارایه‌شده توسط رییس اداره سلامت کودکان و ترویج تغذیه با شیر مادر وزارت بهداشت، شاهد کاهش تغذیه با شیر مادر تا ۶ ماهگی از ۹۰ درصد به ۸۲ درصد هستیم. همچنین تغذیه انحصاری با شیر مادر از ۹ درصد در سال ۷۱ به حدود ۵۵ تا ۵۶ درصد در اواخر دهه هفتاد و ۵۳ درصد در سال ۹۳ رسیده و از سال ۹۳ به بعد نیز آماری در این رابطه اعلام نشده است.

به غیر از افرادی که به دلایلی نمی‌توانند از شیر خود  برای تغذیه فرزندانشان استفاده کنند و به ناچار از شیر های ساختگی استفاده می‌منند متاسفانه خیلی از زنان به دنبال تبلیغاتی که می‌شود  راحت‌ترین کار را دادن شیر خشک به بچه‌های خود می‌دانند و از آن‌جا دراغلب موارد سودجویان از نیاز افراد  سوءاستفاده می‌کنند وحجم شیرخشک‌های وارداتی فاسد و قاچاق در کشور بالاست نمی‌توان به سلامت آن‌ها اعتمادی کرد.

 شیرخشک‌های فاسدی که به گفته کارشناسان حوزه سلامت امکان دارد باعث مسمومیت و حتی مرگ نوزادان شیرخوار هم شود. علاوه بر این شیر خشک‌های رژیمی نیز که با قیمت  نازل‌تر فروخته می‌شوند و افراد کم درآمد از آن‌ها استفاده می‌کنند هم قابل اطمینان نبوده و باید در مصرف آن‌ها احتیاط کرد. دکتر سیامک افاضلی داروساز و مدیرعامل یکی از بزرگترین کارخانه‌های داروسازی درکشور با تایید رژیمی بودن شیرخشک‌های فاسد که برای نوزادان با شرایط سلامت خاص تجویز می‌شود می‌گوید:« متاسفانه شیرخشک‌های رژیمی در کشور، در دوره‌های زمانی خاصی نایاب می‌شود و تقاضای بازار برای آن زیاد می‌شود و در چنین شرایطی مردم حاضرند شیرخشک قاچاق را به هر قیمتی و با هر شرایطی خریداری کنند؛ چنان‌چه امکان مرگ نوزادان با مصرف شیرخشک تاریخ گذشته، بسیار بالاست چراکه بدن نوزادان بویژه آن‌ها که در شرایط سلامت خاص هستند و باید شیرخشک رژیمی مصرف کنند، ضعیف است.»

بررسی رابطه بین نخوردن شیر مادر و مرگ نوزاد

 مطالعه محققان کالج امپریال لندن نشان می دهد شیر سینه حاوی نوعی قند موسوم به lacto-n-difucohexaose I است که در حدود نیمی از تمامی زنان دنیا تولید می شود، و در نابودی باکتری حلقوی «گروه B» بهتر عمل می کند. این باکتری علت متداول بروز مننژیت و همچنین علت اصلی عفونت های گوناگون در نوزادان است.

نوزادانی که شیر مادرشان حاوی lacto-n-difucohexaose I است، به احتمال زیادتر باکتری از بدن شان تا ۶۰-۸۹ روز بعد از تولد از بین می رود. باکتری حلقوی گروه B به طور طبیعی در واژن و شکم یک زن از هر ۳ زن یافت می شود و در طول زایمان یا از طریق شیر سینه قابل انتقال به نوزاد بوده و آغازگر بروز عفونت است.

این نوزادان به علت نخوردن شیر مادر تلف می شوند. الیگوساکاریدهای شیر انسان که ترکیبی از بسیاری از انواع متفاوت قندهاست و در شیر سینه زنان یافت می شود، هضم نمی شوند اما به عنوان یک ماده غذایی دوستدار باکتری در روده نوزاد عمل می کنند. وجود قندهای یافت شده در شیر سینه انسان به باکتریهای خوب امکان رشد داده و با هر گونه باکتری های مضر که ممکن است در روده نوزاد وجود داشته باشند مقابله می کند. نیکلاس آندرس، سرپرست تیم تحقیق، در این باره می گوید: «مطالعه ما نشان می دهد که این قندهای شیر سینه ممکن است از نوزاد در مقابل عفونت های نظیر روتاویروس و باکتری حلقوی گروه B محافظت کند.»

به گفته محققان، زنان دارای ژن مرتبط با سیستم آنتی ژن لویس کمتر از احتمال برخوردار بودن از باکتری در روده شان قرار دارند و از اینرو نوزادشان کمتر در معرض گرفتن باکتری از مادرشان در هنگام تولد هستند. سیستم آنتی ژن لویس، سیستم ژنتیکی دخیل در ایجاد گروه خونی A، B و O است.

با این راه های طبیعی شیر مادران شیرده را افزایش دهید

۱-شیردهی منظم:

یکی از آسانترین و راحترین کارها این است که شما بصور منظم به نوزاد خود شیر بدهید. تقریبا هر ۲ تا ۳ ساعت یکبار بهتر است. هر چه شما بیشتر سینه خود را پمپاژ کنید شیر بیشتری ترشح میشود. زمانی شیر شما بیشتر تولید می شود که نوزادتان کاملا گرسنه باشد. اگر شما خارج از منزل کار میکنید و مجبور هستید شیر خود را برای نوزاد بدوشید هر ۱۵ دقیقه یکبار اینکار را انجام دهید تا شیر بیشتری داشته باشید. دوشیدن همزمان هر دوسینه باعث ترشح بیشتر شیر از دو سینه میشود. در یک مطالعه انجام شده، نشان دادند که مادرانی که حداقل ۸ بار در روز و یا در ۱۰۰ دقیقه در ۲۴ ساعت شبانه روز شیر خود را خالی میکندد. دارای محدوده طبیعی داشتن شیر هستند.

۲-خالی کردن سینه ها:

تا جایی که امکان دارد وقتی شروع به دوشیدن شیر می کنید سعی کنید سینه کاملا خالی شود. وقتی شروع به شیر دادن نوزاد میکنید مطمعن باشید سینه خالی شیر بیشتری را تولید میکند. حتی اگر شیر خوردن نوزاد تمام شد و احساس کردید که هنوز سینه های شما شیر دارد آن را کاملا خالی کنید.

۳-رژیم غذایی و سبک زندگی:

تا آنجایی که می توانید آب بخورید و از بی آب ماندن بدن جدا بپرهیزید. آب، شیر، آبمیوه نوشیدنی های خوبی در دوران شیردهی هستند اما مواد کافیین دار مانند قهوه را استفاده نکنید. تنها زمانی که احساس تشنگی می کنید آب ننوشید زیرا در زمان های دیگر هم حتی اگر احساسش را ندارید باید بطور منظم آب بنوشید. خود نوشیدن آب باعث ترشح بیشتر شیر در سینه های شما می شود. رژیم غذایی متعادل داشته باشید ( یک نمونه رژیم غذایی پس از زایمان). در برنامه غذایی خود غذاهایی مانند میوه، سبزیجات، غلات و حبوبات بصورت روزانه مصرف شود. از مصرف مواد نفاخ بپرهیزید. ورزش را فراموش نکنید. خوراکی های افزایش دهنده شیر مادر را بخورید. سیگار و هرآنچه را که دود دارد پرهیز کنید . استراحت کنید زیرا شیر دادن باعث مصرف انرژی می شود. برخی از داروها با شیر دادن شما تداخل دارد آنها را بشناسید و قبل از مصرف با پزشک خود مشورت کنید.

۴-آرامش داشته باشید:

استرس با تولید شیر در بدن ارتباط مستقیم دارد. قبل از شیر دادن سعی کنید خود را آرام کنید. دوش آب گرم، حرف زدن با دوساتان می تواند به شما کمک کند. ماساژ سینه ها نیز می تواند هم به شما آرامش دهد و هم اینکه ذخایر شیر را در سینه ها افزایش دهد.

۵-مکمل ها :

از استفاده سر خود مکمل ها بپرهیزید. قبل از مصرف حتما با پزشک مشورت کنید. برخی از ترکیبات چاهای گیاهی و یا رازیانه ممکن است برای کودک مضر باشد. یکی از مکمل های مفید برای مادران که شیر را زیاد میکند شنبلیله هست که در هر سنی قابل استفاده است. معمولا مادران برای افزایش شیر ۳ بار در روز وقت صبحانه، ناهار و یا شام این مکمل را مصرف میکنند. برای مادران باردار و کسانی که داروی رقیق کننده خون مصرف میکنند، ممنوع است. قبل از مصرف این مکمل با پزشک تغذیه خود مشورت کنید. با مکمل های خاص دوران شیردهی آشنا شوید.

مشکلات عمده شیردهی:

بیشتر مادران مشکل اولیه شان در نحوه شیر دادن به نوزاد است. در این مقاله نحوه صحیح در آغوش گرفتن و شیر دادن به نوزاد بطور کامل توضیح داده شده است. نگران نباشید اگر نتوانستید حتما با پزشک خود مشورت کنید.

هشدار اومایی:

همواره برای مصرف هر نوع مکمل یا داشتن رژیم غذایی خاص با متخصص تغذیه خود مشورت کنید. برای مثال مکمل شنبلیله در دوز های مختلفی وجود دارد و این متخصص شما است که تشخیص میدهد چه دوزی را باید مصرف کنید.

شیر مادر